1.Tên gọi: Cải trời
Trong dân gian, cây cải trờicòn được gọi là cải ma, kinh đầu tuyến hay cỏ côi,… và nhiều tên gọi khác nữa. Thân cây thường mọc thẳng với chiều cao từ 30 đến 59cm. Lá đơn, có nhiều răng cưa, phần mặt dưới của lá có nhiều lông. Trung bình mỗi chiếc lá cải trời có chiều rộng khoảng 4cm. Hoa có màu vàng và quả có hình trám, dáng thuôn dài. Khi thu hoạch cải trời, cần nhổ luôn cả cây. Thường được thu hoạch vào mùa xuân, hè.
2. Công dụng:
Ngăn ngừa ung thư
Theo nghiên cứu, chiết xuất lá cây cải trời bằng dung môi methanol và ethanol đã cho thấy hiệu quả vượt trội trong việc tiêu diệt tế bào ung thư và bảo vệ tế bào khỏe mạnh. Trong đó, chiết xuất methanol từ lá cây, ở cả dạng tươi và khô, thể hiện hoạt tính chống oxy hóa và chống ung thư tốt hơn so với chiết xuất ethanol.
Giúp kháng viêm, giảm đau
Cây cải trời chứa nhiều nhóm hợp chất thực vật tự nhiên, đặc biệt là các alkaloid, tannin, flavonoid và terpenoid. Các hoạt chất này có thể ức chế quá trình sản sinh các chất trung gian như prostaglandin và bradykinin – nguyên nhân chính gây đau và viêm.
Hỗ trợ trị tiêu chảy
Chiết xuất methanol từ cây cải trời đã được nghiên cứu về khả năng hỗ trợ điều trị tiêu chảy thông qua thử nghiệm gây tiêu chảy trên chuột bằng dầu thầu dầu. Trong thí nghiệm, chuột được chia thành 4 nhóm: nhóm chứng (sử dụng dung dịch Tween-80 1%), nhóm đối chứng dương (sử dụng loperamide liều 25mg/kg) và hai nhóm thử nghiệm (sử dụng chiết xuất methanol liều 100mg/kg và 200mg/kg).
Diệt giun sán
Cây cải trời chứa nhiều hợp chất có khả năng chống ký sinh trùng như fenchone, coniferyl alcohol derivatives, campesterol, flavonoids, lupeol, hentriacontane, α-amyrin, β-sitosterol và triterpenes. Những chất này có thể ức chế sự phát triển hoặc phá vỡ cấu trúc tế bào của giun sán, làm giảm khả năng bám dính và sinh tồn trong cơ thể vật chủ.
Kháng khuẩn, kháng nấm
Tinh dầu và các chiết xuất n-hexane, dichloromethane, methanol từ cây cải trời đã được thử nghiệm và cho thấy tiềm năng ứng dụng trong điều trị nhiễm khuẩn.
Bên cạnh đó, các hợp chất như caryophyllene, caryophyllene epoxide và α-eudesmol trong tinh dầu không chỉ có hoạt tính kháng khuẩn mà còn mang đặc tính chống oxy hóa mạnh, góp phần bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương tế bào do gốc tự do.
Điều trị bệnh tiểu đường
Việc sử dụng chiết xuất methanol từ cây cải trời với liều lượng 200 và 400mg/kg ở chuột mắc tiểu đường đã cho thấy những tín hiệu tích cực. Các chỉ số liên quan đến đường huyết, lipid máu đều giảm.
Ngoài ra còn giúp làm tăng hàm lượng hemoglobin glycate hóa, tái tạo tế bào beta tuyến tụy và tăng tiết insulin trong máu. Những kết quả này cho thấy cây cải trời có khả năng cải thiện chức năng tuyến tụy và điều chỉnh các rối loạn chuyển hóa liên quan đến bệnh tiểu đường.
Giúp lợi tiểu
Lá cây cải trời được sử dụng để ép lấy nước, tạo thành dịch chiết có tác dụng lợi tiểu. Tác dụng này có liên quan đến các hợp chất chống oxy hoá và chất kích thích sinh lý. Những hợp chất này có khả năng cải thiện chức năng thận và điều hòa cân bằng nước trong cơ thể.
Chống oxy hóa
Các phân đoạn chiết xuất lá cây cải trời bằng dầu hỏa, chloroform, ethyl acetate và nước đều cho thấy hoạt tính bắt giữ gốc tự do phụ thuộc vào liều lượng. Trong đó, chiết xuất bằng dầu hỏa đạt hiệu quả bắt giữ gốc tự do ấn tượng (92,96% ở nồng độ 200 µg/mL), gần tương đương với chất chuẩn butylated hydroxytoluene (96,48%).
Bên cạnh đó, chiết xuất methanol của cây cải trời cũng thể hiện khả năng trung hòa các gốc tự do ở nồng độ từ 1000 đến 5000µg/mL. Chiết xuất ethanol từ cây cải trời tươi hay khô đều cho thấy hoạt tính chống oxy hóa tốt.
3. Cách chọn cải trời ngon:
Để chọn cải trời ngon, bạn hãy chọn cây có lá màu xanh tươi, mướt, không có vết thâm đen hay héo úa. Cây cải trời ngon thường có mùi thơm nhẹ tự nhiên, tránh chọn loại lá bị dập nát, có mùi lạ. Chọn cây thân cao vừa phải, phân nhiều cành vì đó là dấu hiệu cải còn non và có nhiều dinh dưỡng.
- 4. Món ngon chế biến từ cải trời:
- Cải trời nấu với cá rô
- Cải trời xào thịt bò
- Cải trời luộc
- Cải trời cuộn cá ngừ
- Canh rau cải trời
